အေရးေပၚအသက္ကယ္နည္း (CPR)
မိမိအေရးေပၚကယ္တင္မည့္သူမွာ မည့္သည့္ကိစၥေၾကာင့္ ႏွလံုးရပ္သြားျခင္း/ သတိေမ့သြားျခင္းျဖစ္ေစကာမူ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ျခင္းမျပဳလုပ္ဘဲ ကယ္တင္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ အေရးၾကီးသည္မွာ အေရးေပၚအသက္ကယ္ သင္တန္းဆင္းလက္မွတ္ရရွိထားျပီးသူျဖစ္ရပါမည္။
အေရးေပၚအသက္ကယ္ေတာ့မည္ဆိုပါက အခ်ိန္အားျဖင့္ ၁၀ စကၠန္႕အတြင္း စတင္၍ အျမန္ဆံုး ျပဳလုပ္ႏိုင္ရ မည္ျဖစ္ပါသည္။
အေရးေပၚ ကယ္တင္ျခင္း(ေရနစ္ေနသူမွ လြဲ၍)စတင္ေဆာင္ရြက္ရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအေနျဖင့္
၁။ လူနာ၏ ပါတ္ဝန္းက်င္အေနအထား အႏၱရာကယ္ရွင္းမႈ ရွိ/ မရွိ စစ္ေဆးၾကည့္ပါ။
၂။ လူနာ၏ ရင္ဘက္ႏွင့္ ပါးစပ္မ်ားအား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္အတြက္ ကယ္တင္မည့္သူမွ အလယ္တည့္တည့္တြင္ ေပါင္ကားျပီး ဒူးေထာက္ထိုင္ပါ။ ျပီးလွ်င္ လူနာ၏ ပုခံုးႏွစ္ဖက္အား ညင္သာစြာ ပုတ္၍ လူနာအားေခၚၾကည့္ပါ။
၃။ ထူးျခားမႈမရွိပါက ၁၉၉ သို႕ဖုန္းေခၚရန္ တစ္ျခားသူတစ္ဦးသို႕ အကူအညီေတာင္းပါ။
၄။ ျပီးလွ်င္ လူနာ၏ ဝမ္းဗိုက္အား ၅ စကၠန္႕ ေစာင့္ၾကည့္ျပီး ထူးျခားမႈမရွိပါက လူနာရင္ဘတ္ေပၚရွိ အဝတ္အစားမ်ားအား လြတ္ကင္းစြာ ဖယ္ရွားျပီးလွ်င္ ရင္ညႊန္႕အလယ္တည့္တည့္(ႏုိ႕သီးေခါင္းႏွင့္ တစ္တန္းထဲရွိသည့္ ေနရာေပၚတြင္ လက္ဖေနာင့္ႏွစ္ခု ဆုတ္ကိုင္ထားသည့္ အေနအထားျဖင့္ လက္ကို ဆန္႕တန္းျပီး ရင္ဘတ္အား လက္ဖေနာင့္ႏွင့္ ၁စကၠန္႕တြင္ ၂ ၾကိမ္ႏႈန္းဖိပါ။ အၾကိမ္ (၃၀) ဖိပါ။ ဖိသည့္ အခါတြင္ ခါးျဖင့္ အားယူပါ။ ဖိသည့္ အေနအထားတြင္ ကယ္တင္သည့္လူ၏ ခႏၵာကိုယ္မွ ထက္ေအာက္ေရႊ႕လွ်ားမႈသာျဖစ္ရပါမည္။ ေရွ႕ေနာက္ယိမ္းေနျခင္းမ်ိဳးမရွိရပါ။ ဖိသည့္ အနက္အေနျဖင့္ ၅ မီလီမိတာမွ ၆ မီလီမီတာ(လက္သံုးသစ္) အနက္ဖိႏွိပ္ရပါမည္။ ။ ျပီးလွ်င္ လူနာပါးစပ္ေပၚတြင္ သန္႕ရွင္းသည့္ အစပါးတစ္ခု အုပ္ပါ။ ျပီးလွ်င္ နဖူးအစပ္ အား ဘယ္ဘက္လက္ဝါးျဖင့္ နဖူးသို႕လွန္ခ်၍ ေမးေစ့ အရိုးအား ညာဘက္လက္ညိဳး၊ လက္ခလယ္ျဖင့္ ကူညီမတင္၍ လူနာ ႏုတ္ခမ္းတစ္စံုလံုးကို ကယ္တင္သည့္ လူ၏ ပါးစပ္အားလံုး ငံုးထားျပီး (၂) ၾကိမ္ ေလမႈတ္သြင္းရပါမည္။ ေလမႈတ္သြင္းသည့္ အခါတြင္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္မမႈတ္ရပါ။ ေလမႈတ္သည့္ အခါတြင္ လူနာ၏ ရင္ဘက္ကုိ ၾကည့္ေနရပါမည္။ ထပ္မံထူးျခားမႈမရွိေသးပါက အထက္ပါအတိုင္း ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားရန္မွာ လူနာသတိမရေသးသ၍ (၁၀) ၾကိမ္ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါသည္။
၅။ လူနာသတိယလာျပီဆိုပါက ပတ္လက္အေနအထားအတုိင္းမထားေတာ့ဘဲ လူနာေဘးတြင္ ထိုင္၍ လူနာ၏ အျခားဘက္မွ လက္ေမာင္းအား ယူ၍ မိမိဘက္သို႕ ဦးေခါင္းဘက္မွ ခ်ထားပါေစ။ ျပီးလွ်င္ မိမိဘက္မွ လက္ ေမာင္းအား ဦးေခါင္းဘက္သုိ႕ လွန္ထားပါ။ ျပီးလွ်င္ အျခားဘက္မွ ဒူးေခါင္းအား ကယ္တင္သူဘက္သို႕ ေကြးေစ သည့္ အေနအထားျပင္ဆင္ပါ ျပီးလွ်င္ မိမိဘက္သို႕ ဆြဲ၍ တစ္ေစာင္းအေနအထားထားပါ။ လူနာ သက္သာလာေစမည္ျဖစ္ပါသည္။
ေရနစ္ျပီး သတိေမ့ေနသူျဖစ္ပါက ယခင္အစီအစဥ္မ်ား မျပဳလုပ္မီ ႏုတ္ခမ္းအား (၅) ၾကိမ္ ေလမႈတ္သြင္းျခင္းကို စတင္လုပ္ကိုင္ ရမည္ျဖစ္ပါသည္။